Ziemia Chelmska polozona na wschodnich rubieaach kraju od poczatku panstwowosci polskiej byla przedmiotem wojen pomiedzy wladcami polskimi i ruskimi. Juz pierwsi wladcy polscy walczyli z ksiazetami kijowskimi o Grody Czerwienskie, do ktorych zaliczal sie Chelm. W wyniku tych walk, Ziemia Chelmska znalazla sie pod panowaniem ksiazat ruskich, a ksiaze halicko-wlodzimierski Daniel Romanowicz przeniosl do Chelma stolice swego ksiestwa. Dopiero w 1387 roku krolowa Jadwiga przylaczyla te ziemie na trwale do Polski. Ziemia Chelmska nalezaca wowczas do wojewodztwa lwowskiego otrzymala status jednostki terytorialno-administracyjnej o znacznej samodzielnosci.
Mieszkancy sredniowiecznej chelmszczyzny zajmowali sie przede wszystkim uprawa roli. Przewazala na tych obszarach drobna i srednia szlachta. W XVI wieku zaczely powstawac latyfundia magnackie. W polowie XVI i na poczatku XVII wieku szlachta Ziemi Chelmskiej odegrala znaczna role w wydarzeniach politycznych i w ruchu reformackim w Polsce. Przez caly ten okres Ziemia Chelmska nekana byla przez najazdy, wojny i przemarsze wojsk. Ogromu zniszczen dopelnialy zarazy. Pomimo to rozwijala sie gospodarka rolna i lesna, ktora zwiazana byla z lokalnym rynkiem lubelskim, a poprzez splawna rzeke Bug z rynkiem gdanskim. Rosla w tym czasie ranga mieszczanstwa chelmskiego, czego dowodem byl udzial w obradach Sejmu Wielkiego. W 1794 roku spoleczenstwo chelmskie jako jedno z pierwszych przystapilo do Powstania Kosciuszkowskiego. W 1877 roku Rejowiec, Chelm i Dorohusk zostaly przeciete koleja nadwislanska, co przynioslo znaczne ozywienie gospodarcze. Zbudowano cukrownie, gorzelnie, wytwornie narzedzi rolniczych. W 1912 roku, w ramach polityki rusyfikacyjnej, Chelm stal sie stolica samodzielnej guberni chelmskiej. Krotki okres intensywnego rozwoju tych ziem przerwala druga wojna swiatowa przynoszac smierc i zniszczenia, w tym zaglade licznej ludnosci zydowskiej.
W lipcu 1944 roku wojska radzieckie i polskie wkroczyly na Ziemie Chelmska, wyzwalajac miasto. Ogloszony byl tu Manifest PKWN, ktory okreslil podstawy ustrojowe kraju na nastepne 45 lat.
W 1975 roku z terenow powiatow chelmskiego, krasnostawskiego i wlodawskiego powstalo wojewodztwo chelmskie.
Na turystow odwiedzajacych nasze wojewodztwo czekaja hotele, domy wycieczkowe, schroniska mlodziezowe, restauracje, bary i kawiarnie, a takze zawsze goscinni i zyczliwi mieszkancy tego wspanialego zakatka Polski.
Bialka
Wies polozona na Wynioslosci Gielczewskiej, 7 km od Krasnegostawu, w glebokiej i szerokiej dolinie rzeki Zolkiewki. Wyniosle zbocza doliny poprzecinane sa gesta siecia wawozow poroslych lasem mieszanym. W dobrze utrzymanym, zajmujacym powierzchnie 9,5 ha parku znajduje sie Panstwowe Stado Ogierow. Sa tu idealne warunki do wypoczynku na bazie pokoi goscinnych lub pola namiotowego, mozliwosc nauki jazdy konnej.
Boncza
Wies polozona na Dzialach Grabowieckich w dolinie rzeki Wojslawki, doplywu Wieprza. W 1577 roku Mikolaj Sienicki wzniosl tu zbor kalwinski, przekazany nastepnie katolikom. Odrestaurowany funkcjonuje do dzis jako kosciol katolicki. Zachowal sie tu takze dwor klasycystyczny z XIX wieku w otoczeniu parku. Okoliczne wawozy stwarzaja doskonale warunki do uprawiania turystyki.
Borowica
Wies w gminie Lopiennik Gorny, przy ujsciu rzeki Rejki do Wieprza. Zbiegaja sie tu granice trzech mikroregionow: Pagorow Chelmskich, Obnizenia Dorohuczy i Wynioslosci Gielczewskiej. Bierze tu swoj poczatek kanal Wieprz-Krzna. Malowniczosc okolicy, mozliwosc plazowania, kapieli, bliskosc lasow i lak czynia te miejscowosc atrakcyjna dla turystow. Niezwykle cennym obiektem zabytkowym Borowicy jest modrzewiowy kosciol z XVII wieku.
Brus Stary
Wies, siedziba Urzedu Gminy, polozona w polnocnej czesci Pojezierza Leczynsko-Wlodawskiego, na granicy Poleskiego Parku Krajobrazowego. Na poludniowy-zachod od wsi ciagna sie rozlegle laki z duzym zespolem stawow rybnych. Na polnoc od wsi wystepuja duze zespoly lasow mieszanych zasobnych w grzyby i jagody. We wsi jest XVIII-wieczny park podworski z czesciowo zachowanym starodrzewiem, a zabytkowy kosciolek to dawna cerkiew unicka.
Brzezno
Wies oddalona o 11 k od Chelma, przy trasie biegnacej do przejscia granicznego w Dorohusku. Po raz pierwszy wzmiankowana byla w 1443 roku. Brzezno lezy w obrebie strefy ochronnej Chelmskiego Parku Krajobrazowego. W sasiedztwie wsi wsrod rozleglych, podmoklych lak lezy rezerwat chroniacy torfowisko weglanowe typu niskiego.
Chelm
Miasto wojewodzkie liczace 70 tys. mieszkancow, polozone nad rzeka Uherka, doplywem Bugu, na zboczach wynioslego, kredowego wzgorza. Nazwa miasta wywodzi sie od pierwotnego, slowianskiego okreslenia kopulastego wzniesienia - helm. W pierwszej polowie XIII wieku ksiaze halicko-wlodzimierski Daniel Romanowicz na miejscu dawnego grodu Ledzian zalozyl grod warowny. Przeniosl z Halicza stolice swego ksiestwa i ustanowil w Chelmie biskupstwo. Usytuowanie miasta w jednym z wazniejszych wezlow drogowych sredniowiecznej Europy Wschodniej stwarzalo dogodne warunki dla rozwoju gospodarczego. W 1392 roku Chelm otrzymal od Wladyslawa Jagielly prawa miejskie magdeburskie, ktore anulowaly dotychczasowe prawa polskie i ruskie. Od poczatku XV wieku do czasu rozbiorow miasto bylo siedziba kasztelani i starostwa grodowego. Nastepny okres dziejowy przyniosl najazdy szwedzkie i kozackie. Ponowny rozwoj miasta nastapil w polowie XVIII wieku. W 1794 roku podczas Insurekcji Kosciuszkowskiej na przedpolach miasta stoczona zostala krwawa bitwa miedzy wojskami polskimi dowodzonymi przez gen. Jozefa Zajaczka a wojskami rosyjskimi.
Duzy wplyw na rozwoj gospodarczy Chelma mialo wybudowanie w 1877 roku kolei nadwislanskiej. W okresie miedzywojennym nastapil rozwoj przemyslu i rozbudowa miasta. Powstalo w tym czasie osiedle kolejowe tzw. Dyrekcja z Gmachem glownym.
Okres II wojny swiatowej przyniosl dewastacje gospodarki i masowe wyniszczenie ludnosci. Miasto wyzwolone zostalo spod okupacji 22 lipca 1944 roku i powoli zaczelo podnosic sie z ruin. Na bazie bogatych pokladow margli i kredy rozwinal sie potezny przemysl cementowy, dobrze prosperuja Zakladu Obuwia, Spoldzielnia Mleczarska, Zaklady Przemyslu Owocowo-Warzywnego.
W Chelmie jest szereg obiekt¢w zabytkowych, wsrod ktorych na szczegolna uwage zasluguja: kosciol popijarski, zespol obiektow na Gorce, podziemia kredowe, cerkiew a takze cala dzielnica Dyrekcji ze wzgledu na niepowtarzalne zalozenie urbanistyczno-architektoniczne. W miescie jest kilka pomnikow przyrody.
Chelm ma dobre zaplecze noclegowe i gastronomiczne.
Cycow
Osada gminna polozona na Pojezierzu Leczynsko-Wlodawskim nad rzeka Swinka, przy trasie z Wlodawy do Lecznej. Jej nazwa wywodzi sie od nazwy sukna "cyc", ktorego wyrobem zajmowali sie holenderscy kupcy. W poblizu osady znajduje sie rezerwat wodno-torfowiskowy "Jezioro Swierszczow".
Dorohusk
Siedziba Urzedu Gminy, zlokalizowana nad Bugiem w Obnizeniu Dubienki. Pierwsze wzmianki o osiedlu pochodza z pierwszej polowy XIII wieku. W 1750 roku podczaszy krasnostawski Michal Maurycy Suchodolski uzyskal od krola Stanislawa Poniatowskiego przywilej zalozenia miasteczka z piecioma jarmarkami rocznie. W 1792 roku w Dorohusku stoczona byla bitwa miedzy wojskami polskimi dowodzonymi przez ksiecia Jozefa Poniatowskiego, a wojskami rosyjskimi, w czasie ktorej splonelo miasto i zabudowania dworskie.
W dniu 21 lipca 1944 roku wojska radzieckie przelamaly w rejonie Dorohuska opor Niemcow, co upamietnia obelisk ustawiony nad Bugiem.
Z obiektow zabytkowych pozostal XVIII wieczny palac wzniesiony przez Suchodolskich, obecnie odrestaurowany. Sasiedztwo Bugu z jego licznymi starorzeczami przyciagaja przede wszystkim wedkarzy.
Drogowe i kolejowe przejscie graniczne w Dorohusku laczy najkrotsza droga Warszawe ze stolica Ukrainy. Wzdluz drogi wiodacej do przejscia granicznego powstaja nowe obiekty niezbedne dla turystow.
Dubienka
Osada gminna polozona nad Bugiem w poblizu granicy Strzeleckiego Parku Krajobrazowego. Dubienka zwana niegdys Debnem lub Dubnem byla miastem krolewskim i ma bogata przeszlosc historyczna. Korzystne polozenie przy szlaku wodnym sprawilo, ze w 1588 r. otrzymala ona przywilej lokacyjny od krola Zygmunta II Wazy. Miasto otrzymalo szereg przywilej, oraz w uzytkowanie okoliczne laki, lasy i wody. Szybko sie rozwijalo, slynelo z handlu i szkutnictwa. Pomimo, ze bylo silnie obwarowane, w polowie XVIII wieku zrujnowaly je wojny kozackie i dopiero pod koniec wieku nastapil jego kolejny rozkwit. W tym tez czasie utrwalila sie nowa nazwa - Dubienka. W miescie dwukrotnie bawil krol Stanislaw August Poniatowski. W lipcu 1792 roku Tadeusz Kosciuszko w bitwie pod Dubienka odniosl zwyciestwo nad armia carska.
W XIX wieku nastapilo zahamowanie rozwoju miasta, co spowodowane bylo m.in, budowa linii kolejowej, ktora ominela Dubienke.
W czasie okupacji hitlerowskiej osada byla silnym osrodkiem ruchu oporu. Z obiektow zabytkowych zachowal sie barokowy kosciol i cerkiew.
Dzisiaj osada znana jest z rozwoju gospodarstw agroturystycznych. Mieszkancy wykorzystuja atrakcyjne polozenie, bliskosc wody, lasu i nieskazony klimat.
Grabniak
Wies polozona na Pojezierzu Leczynsko-Wlodawskim miedzy dwoma jeziorami: Rotcze i Usciwierz. W poblizu znajduje sie jeszcze jedno jezioro - Sumin. Nad jeziorem Rotcze sa dogodne warunki do wypoczynku. Jezioro Usciwierz jest najwieksze na Pojezierzu, jego powierzchnia wynosi 284 ha. Brzegi ma dostepne od strony wschodniej i polnocnej. Wokol rozciagaja sie podmokle laki i torfowiska.
Hniszow
Wies lezaca na skraju doliny Bugu w obrebie mikroregionu Obnizenia Dubienki. Otoczona jest podmoklymi lakami z resztkami starorzeczy Bugu. Na poludnie od wsi rozciaga sie mlody las sosnowy - miejsce wypraw grzybiarzy. W lesie jest stanowisko dziewiecsilu bezlodygowego. W pozostalosciach pofolwarcznego parku rosnie najokazalszy w makroregionie dab szypulkowy "Bolko"- pomnik przyrody. Dab ma wysokosc 53 m, okazala, rozrosnieta korone, a jego obwod w piersnicy wynosi 862 cm. Za pomniki przyrody uznano jeszcze kilka innych drzew rosnacych w parku.
Kanie
Stara wies wzmiankowana w 1503 roku lezaca na skraju Pagorow Chelmskich. Obok drewnianego kosciola rosna dwa buki i lipa zaliczone do pomnikow przyrody. Obok wsi znajduje sie resztowka podworska z dosc dobrze zachowanym parkiem typu krajobrazowego. Stojacy w nim murowany dwor poznoklasycystyczny uzytkowany jest jako Dom Opieki.
Krasnystaw
Miasto liczace 20 tys. mieszkancow, usytuowane na wynioslym, malowniczym brzegu Wieprza u ujscia do niego rzeki Zolkiewki. W odleglych wiekach wznosil sie tu grod obronny zwany Szczekarzewem. Po odzyskaniu Ziemi Chelmskiej, Kazimierz Wielki wzniosl tu rozlegly murowany zamek, ktory otaczala fosa wypelniona woda z pobliskiego stawu.
W Krasymstawie szybko rozwijal sie handel, rzemioslo i browarnictwo. Bylo to ulubione miasto Wladyslawa Jagielly, ktory doceniajac jego znaczenie gospodarcze i strategiczne, nadal mu w 1394 roku prawa miejskie magdeburskie. Jego nastepcy nadali miastu liczne przywileje. Juz w XV wieku byly w Krasymstawie slodownie, a w 1524 roku Zygmunt I Stary nadal przywilej warzenia piwa i wolnego nim szynkowania. Jeszcze w XVIII wieku istnialy w miescie 4 browary.
Pod koniec XV i na poczatku XVI wieku najazdy tatarskie i grozne pozary doprowadzily miasto do upadku.
W czasie gdy starosta Krasnegostawu byl Kanclerz Wielki Jan Zamojski, miasto doszlo do szczytu swietnosci. W XVII wieku oddzialy Kozakow Bohdana Chmielnickiego spalily i zrujnowaly miasto doszczetnie, splonelo wowczas archiwum miejskie. Na domiar zlego dwukrotnie nawiedzila miasto zaraza morowa, a dziela zniszczenia dopelnili Szwedzi. Miasto wyludnilo sie i popadlo w ruin.
Mieszkancy Krasnegostawu brali aktywny udzial w walkach o narodowe i spoleczne wyzwolenie w czasie powstan i rewolucji 1905 roku. Po wyzwoleniu powstalo w miescie szereg zakladow przemyslowych, m.in. Zaklady Ceramiczne, Fermentownia Tytoniu, nowoczesna cukrownia, zaklady przemyslu odziezowego, potezne elewatory zbozowe.
Sposrod zabytkow na uwage zasluguja obiekty sakralne i kamieniczki w Rynku. Niewatpliwa atrakcja miasta jest obchodzone kazdego roku we wrzesniu swieto chmielarzy i piwowarow tzw. "Chmielaki". Trwajaca przez trzy dni impreza przyciaga smakoszy piwa i amatorow rozrywki.
Krasniczyn
Wies - siedziba Urzedu Gminy - polozona na Dzialach Grabowieckich nad rzeka Wojslawka prawym doplywem Wieprza w granicach Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego. W XVI wieku Krasniczyn uzyskal prawa miejskie. Miasteczko mialo jednak zawsze charakter targowiska wiejskiego. Byla tu fabryka mebli gietych, ktora przyczynila sie do wytrzebienia okolicznych bukowych lasow. Okolice Krasniczyna ss bardzo malownicze, o bogatej rzezbie terenu. Wystepuja tu liczne wawozy lessowe o stromych zboczach porosnietych krzewami. W pobliskim lesie rosnie grupa pomnikowych modrzewi.
Krupe
Wies polozona na skraju Pagorow Chelmskich w otoczeniu stawow rybnych, przy trasie z Chelma do Krasnegostawu. W pozostalosciach parku o ukladzie krajobrazowym znajduja sie ruiny renesansowego zamku - dawnej siedziby Pawla Orzechowskiego, oraz dwor bedacy w przeszlosci wlasnoscia potomkow Mikolaja Reja.
Lopiennik Gorny
Duza wies - siedziba Urzedu Gminy - polozona na Wynioslosci Gielczewskiej nad nieduza rzeczka Lopa, doplywem Wieprza. W poblizu wsi, na stokach lessowego wzgorza rosnie las. W 1282 roku na polach Lopiennika rozegrala sie krwawa bitwa, w ktorej Leszek Czarny pobil Jadzwingow, o czym swiadcza istniejace do dzis kurhany. Przy trasie Lublin - Zamosc usypany jest kopiec ze slonecznym zegarem na szczycie upamietniajacy zakonczenie budowy tej drogi. Obok obszerny parking.
Majdan Stary
Wies lezaca na terenie Dzialow Grabowieckich w gminie Wojslawice, w poblizu drogi z Krasnegostawu do Hrubieszowa przy granicy Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego. Ukryta jest wsrod licznych wawozow i oslonieta wysokimi lessowymi. Okolice cechuje niezwykle bogata rzezba terenu. Dlugie i dosc strome stoki nadaja sie doskonale do uprawiania narciarstwa. Dzieki atrakcyjnemu polozeniu, wies nadaje sie do rozwiniecia agroturystyki.
Olszanka
Wies polozona na terenie Dzialow Grabowieckich w gminie Krasniczyn w granicach Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego. W sasiedztwie znajduje sie duzy las i charakterystyczne dla tego regionu wawozy lessowe. W kwietniu 1941 roku zolnierze Wermachtu przeprowadzili pacyfikacje wsi, podczas kt¢rej zginelo 103 osoby. Po wojnie Olszanka odznaczona zostala Krzyzem Grunwaldu III klasy. We wsi znajduje sie duze gospodarstwo sadownicze, dysponujace miejscami noclegowymi.
Okszow
Duza wies polozona 3 km od Chelma w obrebie Pagorow Chelmskich. Tuz u wjazdu do wsi od strony Chelma rozciaga sie resztowka dawnego folwarku, na terenie ktorej polozone sa zabudowania Technikum Rolniczego. Do wsi przylega duzy kompleks lasow mieszanych ze starodrzewiem, objetych ochrona przez Chelmski Park Krajobrazowy.
0lszanka
Wies polozona w obrebie Wynioslosci Gielczewskiej na skraju doliny rzeki Lopy, odlegla o 14 km od Krasnegostawu. Najstarsze wzmianki o wsi pochodza z 1661 roku. W poblizu znajduje sie duzy kompleks lesny, teren jest sfalowany i malowniczy. Na wzniesieniu w poblizu rzeczki polozony jest park podworski typu krajobrazowego z zachowanym starodrzewiem, aleja modrzewiowa i lipowa. Rosnie tu kilka drzew egzotycznych: korkowiec amurski, iglicznia trojcierniowa. Na kulminacji wzniesienia stoi pietrowy klasycystyczny palacyk uzytkowany przez szkole podstawowa.
Orzechow Nowy
Duza wies polozona na Pojezierzu Leczynsko-Wlodawskim w gminie Sosnowica na granicy Poleskiego Parku Krajobrazowego. W poblizu granicy z wojewodztwem lubelskim. W polnocnej czesci wsi znajduje sie jezioro Tomasznie o piaszczystych brzegach. Na poludniowy wschod od wsi usytuowane jest duze, zagospodarowane jezioro Zaglebocze.
Pawlow
Osada polozona na rowninie w gminie Rejowiec Fabryczny, na granicy Obnizenia Dorohuczy i Pagorow Chelmskich. Dawniej bylo to miasto biskupie lokowane w XVI w. staraniem biskupa Pawla z Grabowy. Od wiek¢w Pawlow slynal z wyrobaw garncarskich, jeszcze dzis mozna zobaczyc reczne wykonywanie siwakow. Poza garncarstwem rozwijalo sie tu bednarstwo i stolarstwo. We wsi jest neogotycki kosciol z XVIII-wiecznym wyposazeniem wnetrza, organist¢wka z XIX w.
Rejowiec Fabryczny
Najmniejsze miasto wojewodztwa chelmskiego, liczace okolo 5 tys. mieszkancow, polozone na Pagorach Chelmskich. Prawa miejskie otrzymal w 1962 roku. Miasto jest waznym wezlem kolejowym. Znajduje sie tu najstarsza w Polsce czynna cementownia z 1923 roku, ktora dala poczatek przemyslowi cementowemu w wojewodztwie. Po zachodniej stronie miasta znajduje sie kopalnia marglu. Dzieki zastosowaniu nowoczesnych urzadzen technologicznych, cementownia jest przyjazna dla srodowiska. Na skraju miasta, przy drodze prowadzacej do Pawlowa znajduje sie wczesnosredniowieczny kurhan zwany "mogila szwedzka".
Rejowiec Osada
Osada - siedziba Urzedu Gminy - polozona na Pagorach Chelmskich, w polowie drogi z Chelma do Krasnegostawu. W 1547 roku Mikolaj Rej z Naglowic otrzymal od krola Zygmunta Starego przywilej lokacyjny na prawie magdeburskim i na gruntach wsi Kobyle zalozyl miasto, ktoremu nadal miano od swego nazwiska. W 1561 roku poeta zalozyl tu zbor kalwinski, wokol ktorego rozwinal sie silny osrodek protestancki. Mikolaj Rej spedzil tu wieksza Czesc swego zycia i napisal wszystkie swe dziela. Z Obiektow zabytkowych na uwage zasluguje XIX wieczny palac wzniesiony przez Ossolinskich - siedziba Wojewodzkiego Osrodka Doradztwa Rolniczego, kosciol neogotycki oraz jedna z najstarszych w kraju, czynnych cukrowni. W bezposrednim sasiedztwie osady, nad jeziorem Bialy Row, czynne jest kapielisko i pole namiotowe.
Rozanka
Wies polozona na Garbie Wlodawskim, nad Bugiem, na polnoc od Wlodawy. W przeszloci bylo to miasto prywatne zalozone okolo 1506 roku przez ksiecia Andrzeja Holownie. Rozanka stanowila glowna siedzibe rodu Pociejow, ktorzy wzniesli tu wspanialy palac. Do dzis przetrwaly pozostalosci rozleglego niegdys parku z okazami drzew egzotycznych i zabudowania dworskie. Wies polozona jest bardzo malowniczo na wynioslym brzegu rzeki, uroku dodaje jej rozlegly park.
Ruda Huta
Wies gminna polozona w Obnizeniu Dubienki, przy linii kolejowej Chelm - Wlodawa. Przeplywa przez nia rzeczka Gdola - doplyw Uherki. W Rudzie Hucie spedzil wieksza czesc swego zycia teoretyk rewolucji spolecznej Henryk Kamienski.
Sawin
Osada - siedziba Urzedu Gminy, polozona nad rzeka Lepietucha, doplywem Uherki, przy trasie z Chelma do Wlodawy. Pierwsze wzmianki o Sawinie pochodza z XIV wieku. Byl on wlasnoscia biskupow chelmskich. Biskup Maciej ze Starej Lomzy, uzyskal dla Sawina w 1490 roku przywilej lokacyjny na prawie magdeburskim. Osada byla kilkakrotnie niszczona przez najazdy tatarskie. Do Sawina przelega las "Borek". Z obiektow zabytkowych na uwage zasluguja: dawny przytulek, kosciol i dzwonnica. W pobliskim lesie Malinowka znajduje sie pomnik przyrody - glaz narzutowy zwany "Kamieniem Powstancow".
Siedliszcze
Duza wies, dawniej miasto, polozona na wschodnim obrzezu Obnizenia Dorohuczy. Obecnie jest siedziba Urzedu Gminy. W 1763 roku Wojciech Weglinski uzyskal od Augusta II przywilej lokacyjny i zalozyl tu miasteczko Weglin. Czestymi goscmi Weglinskich byly tak znana postacie jak: Edward Debowski, Henryk Kamienski, Wincenty Pol. Z Siedliszcza pochodzil zalozyciel pisma poetycko-literackiego "Kamena" - Kazimierz Andrzej Jaworski. W XIX wieku w Siedliszczu czynna byla jeszcze fabryka narzedzi rolniczych, garbarnia. olejarnia, gorzelnia i dwa mlyny. Osada pelnila wazna role w okresie powstania styczniowego. We dworze Weglinskich miescil sie szpital powstanczy.
Sielec
Wies polozona u zbiegu trzech mikroregion¢w: Pagorow Chelmskich, Obnizenia Dubienki i Dzialow Grabowieckich, przy drodze wiodacej z Chelma do Wojslawic. Wies wzmiankowana w 1441 roku jako siedziba rodu Smokow. Nastepnie Sielec byl wlasnoscia Uhrowieckich, ktorzy wzniesli tu warowny zamek. Jego ruiny dotrwaly do naszych czasow. W zamku tym zmarl dramatopisarz Waclaw Rzewuski. W pozostalosciach parku z okazami starych drzew znajduje sie XIX wieczny murowany dwor.
Siennica Rozana
Duza wies gminna polozona nad rzeka Siennica na granicy Pagorow Chelmskich i Dzialow Grabowieckich. Ciagnie sie ona wzdluz trasy komunikacyjnej z Chelma do Krasnegostawu. W przeszlosci byla wlasnoscia rodu Sienickich, do ktorego nalezaly takze inne okoliczne wsie. W 1540 roku Siennica Rozana stala sie wlasnoscia Mikolaja Reja, ktory otrzymal wies jako posag swojej zony. Wies otoczona jest rozleglymi lakami i stawami rybnymi. Z obiektow zabytkowych na uwage zasluguja: kosciol i dawny dwor usytuowany w parku.
Sobibor - Stacja PKP
Stacja kolejowa Sobibor polozona jest wsrod duzego kompleksu Lasow Sobiborskich w centrum Sobiborskiego Parku Krajobrazowego. Park obejmuje najcenniejsze partie lasow z licznie wystepujacymi w nich torfowiskami i srodlesnymi jeziorami. Lasy te sa szczegolnie zasobne w grzyby i jagody.
Od marca 1942 roku do pazdziernika 1943 r. istnial tu oboz zaglady, w ktorym zginelo okolo 250 tys. ludzi glownie pochodzenia zydowskiego. W tym miejscu wznosi sie okazaly pomnik, kopiec z prochami i tablica upamietniajaca te wydarzenia.
Starosiele
Wies wzmiankowana w 1472 roku. Polozona na obrzezu Strzeleckiego Parku Krajobrazowego. Juz w okresie miedzywojennym wykorzystywana byla przez letnik¢w a dzisiaj sa tu liczne gospodarstwa agroturystyczne. Na skraju doliny Bugu znajduje sie resztowka po dawnym folwarku. Obok rozciaga sie odcinek starorzecza Bugu zwany jeziorem Lukowo nad ktorym czynne jest kapielisko i rozlegla plaza. Zlokalizowanych jest tu kilka osrodkow wypoczynkowych.
Staw
Wies lezaca w obrebie Pagorow Chelmskich. W resztkach dawnego parku stoi budynek dworku modrzewiowego. Sposrod starodrzewiu dwie lipy zaliczone sa do pomnikow przyrody. Najwieksza atrakcja miejscowosci jest sasiedztwo rezerwatu "Stawska Gora" chroniacego przede wszystkim unikatowe stanowisko dziewiecsilu poplocholistnego.
Stolpie
Wies polozona na Pagorach Chelmskich w odleglosci 10 km na zachod od Chelma, przy drodze wiodacej do Lublina, nad rzeczka Garka. Wzmiankowana jako grod w 1204 roku. We wsi znajduje sie najstarszy w makroregionie z tej strony Wisly zabytek jakim jest kamienna wieza z przelomu X i XI wieku.
Maziarnia Strzelecka
Osada lesna polozona na Obnizeniu Dubienki na obrzezu Strzeleckiego Parku Krajobrazowego. W 1939 roku na polach pod lasem funkcjonowalo lotnisko polowe. W Strzelcach znajduje sie palacyk mysliwski Zamojskich. Rozlegle lasy - pozostalosc dawnej puszczy - daja schronienie licznej zwierzynie. W granicach Parku Krajobrazowego polozone sa dwa rezerwaty chroniace m.in. siedlisko orlika krzykliwego.
Surhow
Wies polozona na Dzialach Grabowieckich w gminie Krasniczyn nad rzeka Wojslawka w granicach Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego, przy drodze z Krasnegostawu do Hrubieszowa. Wystepuja tu charakterystyczne dla tego regionu liczne wawozy. Wzmianki o miejscowosci pochodza z XVI wieku. We wsi jest kilka obiektow zabytkowych: kosciol, plebania, dawny zespol palacowy w otoczeniu rozleglego parku.
Swierze
Osada polozona na Obnizeniu Dubienki nad rzeka Bug w gminie Dorohusk. Dawniej bylo to miasto, jedno z najstarszych w wojewodztwie, lokowane w 1443 roku przez Piotra Rokutowica Wolczka z Klodna. W przeszlosci istniala tu przystan na Bugu, sluzaca do splawu drewna i zboza. Byly tu: gorzelnia, cegielnia, smolarnia, mlyny wodne. Dzis we wsi znajduje sie park popalacowy z pomnikowymi drzewami, neogotycki kosciol.
Uhrusk
Wies polozona na skraju doliny Bugu w obszarze Obnizenia Dubienki. Jest tu przystanek kolejowy na linii Chelm - Wlodawa. W XIII wieku w Uhrusku byl grod obronny, cerkiew i klasztor oraz przez krotki okres czasu siedziba biskupstwa prawoslawnego. W centrum wsi zlokalizowany jest kosciol z 1676-78 roku utrzymany po przebudowie w stylu klasycystycznym. Na przykoscielnym placu i cmentarzu rosnie kilka drzew uznanych za pomniki przyrody. Przy wejsciu na cmentarz stoi drewniana kapliczka typu domkowego pod namiotowym dachem z kamienna figura swietego Jana Nepomucena. Na wschodnim krancu wsi ulokowana jest murowana cerkiew prawoslawna (pierwotnie unicka) pobudowana w 1849 roku, utrzymana w stylu klasycystyczno-bizantyjskim, jednowiezowa.
W zachodniej czesci wsi rozciaga sie resztowka po dawnym majatku ziemskim. Obecnie miesci sie w niej gospodarstwo doswiadczalne Akademii Rolniczej w Lublinie.
Urszulin
Wies - siedziba Urzedu Gminy, polozona na Pojezierzu Leczynsko-Wlodawskim na granicy otuliny Poleskiego Parku Narodowego. Od strony polnocnej znajduja sie trzy nieduze, zarastajace jeziorka otoczone trzesawiskami i lasem. Polozenie wsi wsrod podmoklych lak i jezior sprawia, ze jest ona doskonala baza wypadowa na wedrowki po Pojezierzu Leczynsko-Wlodawskim, Poleskim Parku Narodowym, ktory ma tu swa dyrekcje.
Wlodawa
Miasto liczace 18 tys. mieszkancow, polozone na Pojezierzu Leczynsko-Wlodawskim, nad Bugiem u ujscia do niego rzeki Wlodawki. Malowniczosc polozenia na wynioslej skarpie Bugu, bliskosc jezior i lasow sprawia, ze jest ono chetnie odwiedzane przez turystow.
Pierwsze wzmianki o Wlodawie pochodza z XIII wieku, od 1475 roku byla to posiadlosc Sanguszkow. Staraniem Andrzeja Sanguszki, krol Zygmunt I nadal Wlodawie okolo 1534 roku prawa miejskie. W koncu XVI wieku miasto kilkakrotnie zmienialo swych wlascicieli. Wlodawa slynela niegdys z targow na zwierzeta domowe, handlowano tu przede wszystkim wolami. W 1624 roku Leszczynscy zalozyli w miescie zbor kalwinski, wokol ktorego powstal silny osrodek innowierczy czynny do konca XVII wieku. Wlodawa byla miejscem synodu kalwinskiewgo.
W swej historii miasto bylo kilkakrotnie niszczone przez pozary i wojny. Mieszkancy Wlodawy brali czynny udzial w powstaniu styczniowym. W czasie okupacji byl tu oboz pracy. Po wyzwoleniu zmienil sie charakter zabudowy miasta, powstaly nowe osiedla mieszkaniowe, duze zaklady garbarskie.
Wlodawa posiada szereg cennych obiektow zabytkowych: poznobarokowy kosciol, cerkiew, synagoga w ktorej miesci sie Muzeum Pojezierza Leczynsko-Wlodawskiego. Srodek rynku zajmuje obszerny "czworobok" czyli zespol kramow. W tym miejscu Sienkiewicz umiejscowil pojedynek Wolodyjowskiego z Kmicicem.
Miasto posiada dobre zaplecze noclegowe i gastronomiczne.
Wojslawice
Dawniej miasto, obecnie osada gminna polozona na Dzialach Grabowieckich w otoczeniu licznych wawozow lessowych nad rzeka Wojslawka. W poblizu osady rosnie rozlegly las. W 1440 roku Jan Ligeza Czyzowski - kasztelan i starosta krasnostawski lokowal tu miasto na prawie magdeburskim. Wojslawice byly niszczone 14 razy kolejnymi wielkimi pozarami i wciaz z uporem odbudowywane. We wsi znajduje sie zabytkowy kosciol, synagoga i kilka przydroznych kapliczek, ktore mialy strzec miasteczka od nieszczesc.
Wytyczno
Wies w gminie Urszulin na Pojezierzu Leczynsko-Wlodawskim nad jeziorem Wytyckim na obrzezu Poleskiego Parku Narodowego. Na polnoc od miejscowosci rozciaga sie duzy kompleks lesny o nazwie Lowiszow, a od poludnia zespol podmoklych lak zwanych "Krowie Bagno". Obok wsi na wzniesieniu zachowal sie murowany XIX wieczny dwor. W jego poblizu w 1961 roku odkryto kamienny grob skrzynkowy neolityczny datowany na 2500-2000 lat p.n.e. Obecnie ustawiony on jest przed Wlodawskim Domem Kultury.
W odleglosci 1 km od wsi znajduje sie pomnik i groby zolnierzy polskich poleglych 1 pazdziernika 1939 roku w walce z wojskami sowieckimi.
Zbereze
Duza wies w gminie Wola Uhruska nad Bugiem na obrzezu Soboborskiego Parku Krajobrazowego. Do wsi przylega duzy kompleks Lasow Sobiborskich i rozlegle laki. W poblizu polozone sa trzy jeziora: Brudno, Plotycze i Brudzieniec, ktore jest rezerwatem przyrody. Walory przyrodnicze sprawily, ze we wsi rozwijaja sie gospodarstwa agroturystyczne.
Zdzanne
Wies polozona na Pagorach Chelmskich w gminie Siennica Rozana. Tuz za wsia przeplywa rzeczka Siennica, wzdluz ktorej rozciagaja sie rozlegle laki i stawy rybne. Niewatpliwq atrakcja wsi jest zbudowany w 1995 roku zalew reakreacyjny. Wies wzmiankowana jest w dokumentach z 1464 roku. W latach nastepnych byla wlasnosciq rodziny Uhrowieckich. We wsi jest zabytkowy kosciol z poczatku XIX wieku.
URZEDY
MENU
URZEDY GMIN
22-135 Bialopole, tel. 66-22-04
22-100 Chelm - Pokrowka, tel. 63-65-53
22-140 Cycow, tel. 67-72-00
22-175 Dorohusk, tel. 66-10-89
22-145 Dubienka, tel. 66-80-02
22-235 Hansk, tel. 571-40-29
22-113 Kamien, tel. 66-15-51
22-300 Krasnystaw, ul.M.Konopnickiej 12, tel. 576-22-25
22-310 Krasniczyn, ul.Kosciuszki 21, tel. 577-55-11
22-122 Lesniowice, tel. 66-54-94
22-351 Lopiennik Gorny, tel.577-30-04
22-170 Rejowiec Fabryczny, ul.Lubelska, tel. 66-42-11
22-160 Rejowiec Osada, ul. Dabrowskiego 1, tel. 568-81-45
22-110 Ruda Huta, ul.Niepodleglosci 44, tel. 66-60-33
22-107 Sawin, ul. Hutecka, tel. 66-30-89
22-130 Siedliszcze, ul. Szpitalna, tel. 15 /569-22-15/
22-304 Siennica Rozana, tel.575-92-80
22-246 Sosnowica, tel. 591-21-46
22-244 Stary Brus, tel.5 71-01-26
22-234 Urszulin, tel. 571-30-24
22-150 Wierzbica, tel. 66-32-66
22-200 Wlodawa, ul.Drugiej Warszawskiej Brygady Saperow 18, tel.5 72-12-35
22-120 Wojslawice, Rynek 20, tel. 66-91-78
22-230 Wola Uhruska, tel.591-50-03
22-205 Wyryki, tel. 591-30-03
22-114 Zmudz, tel. 66-01-82
STACJE PALIW wojewodztwa chelmskiego
MENU
22-100 Chelm, ul.Armii Krajowej, tel. 64-25-33, czynna cala dobe, przy stacji WC
22-100 Chelm, ul.Podgorze, tel. 63-34-79, czynna cala dobe, przy stacji WC i bar
22-100 Chelm, ul.Towarowa 3, tel.65-24-84, czynna cala dobe
22-100 Chelm, ul.Wlodawska 5, tel. 563-31-51, czynna cala dobe
22-100 Chelm, ul.Hutnicza 3, tel. 65-05-24, czynna w godz. 6-22, przy stacji WC
22-100 Chelm, ul.Hutnicza 30, tel. 65-31-45, czynna cala dobe, przy stacji WC, bar
22-100 Chelm, ul.Chemiczna 4, tel. 65-40-93, czynna od poniedzialku do piatku w godz. 7-15
22-300 Krasnystaw, ul.Okrzei 125, tel. 576-34-34, czynna cala dobe, przy stacji WC
22-300 Krasnystaw, Tuliglowy, tel. 576-22-63, czynna cala dobe, przy stacji WC
22-300 Krasystaw, ul.Szkolna 21, tel. 576-34-61 wew. 28, czynna cala dobe, przy stacji WC
22-200 Wlodawa, ul.Rzemieslnicza 1, tel. 572-13-14, czynna cala dobe, przy stacji WC
22-200 Wlodawa, ul.Chelmska 332, tel. 572-41-99, czynna od poniedzialku do soboty w godz. 8-17
22-174 Brzezno gm. Dorohusk tel. 66-19-01, czynna cala dobe, przy stacji WC, bar, prysznic
22-135 Busno gm. Bialopole tel. 66-22-18, czynna od poniedzialku do soboty w godz. 7-18, w niedziele 7-14, przy przy stacji WC, mini market
22-140 Cycow, ul.Chelmska tel. 67-70-36, czynna: maj - pazdziernik w godz. 7-18, w niedziele 8-15; listopad-kwiecien w godz. 7-17, w niedziele 8-14
22-114 Dryszczow gm. Zmudz, tel. 66-01-13, czynna w godz. 7-19
22-244 Kolacze gm. Stary Brus, tel. 71-02-25, czynna w godz. 5-23, przy stacji WC, sklep
22-122 Lesniowice, tel. 66-55-21, czynna w godz. 7-15
22-176 Okopy gm. Dorohusk, tel. 66-11-02, czynna w godz. 7-15
22-100 Pokrowka gm. Chelm, tel. 63-62-82, czynna cala dobe
22-160 Rejowiec, ul.Chelmska 1, tel. 568-86-01, czynna od poniedzialku do soboty w godz. 7-17; w niedziele 7-15
22-170 Rejowiec Fabryczny, ul.Cementowa 8, tel. 66-45-36, czynna cala dobe, przy stacji WC
22-110 Ruda Huta, czynna od poniedzialku do soboty w godz. 7-19
22-107 Sawin, ul.I Pulku Pancernego, tel. 66-38-28, czynna od poniedzialku do soboty w godz. 7-18, w niedziele: 7-14
22-130 Siedliszcze, tel. 195,/569-21-95/ czynna cala dobe, przy stacji WC, bar
22-302 Siennica Nadolna, tel.577-02-42, czynna cala dobe, przy stacji WC
22-304 Siennica Rozana, czynna od poniedzialku do piatku w godz. 7-15
22-246 Sosnowica, tel. 591-21-61, czynna: kwiecien - pazdziernik w godz. 7-18; listopad - marzec w godz. 7-16, przy stacji WC
11-113 Strupin Maly, gm. Kamien, tel.563-22-38, czynna cala dobe, przy stacji WC
22-234 Urszulin, tel. 571-31-03, czynna cala dobe, przy stacji WC, bar, motel
22-150 Wierzbica, tel. 66-32-61, czynna w godz. 6-19, przy stacji WC
22-120 Wojslawice, tel. 66-91-38, czynna: kwiecien - pazdziernik w godz. 7-18; listopad - marzec w godz. 7-16
22-230 Wola Uhruska, ul.Gorna 4, tel.591-50-65, czynna od poniedzialku do piatku w godz. 7-17, w soboty w godz. 7-14
22-100 Zawadowka gm. Rejowiec, tel. 63-34-07, czynna od poniedzialku do soboty w godz. 7-15
22-300 Zazolkiew, tel. 577-11-95, czynna: kwiecien - pazdziernik w godz. 7-18; listopad - marzec w godz. 7-15
22-100 Stolpie, "CIECHPOL", tel. 66-71--51, czynna cala dobe
22-310 Stara Wies gm. Krasniczyn, tel. 577-54-80, czynna zima w godz. 7-21, latel 6-22
STACJE OBSLUGI SAMOCHODOW w wojewodztwie chelmskim
MENU
Chelm - ul.Podgorze 7, "POLMOZBYT" Stacja Obslugi Samochodow,
OCHRONA PRZYRODY
MENU
Poleski Park Narodowy
Park utworzono Rozporzadzeniem Rady Ministrow z dnia 10 kwietnia 1990 roku /Dz.U.Nr 27, poz. 155/, ktore zostalo zmienione Rozprzadzeniem Rady Ministrow z dnia 17 stycznia 1994 r. /Dz.U.Nr 9 poz. 31/. Aktualna powierzchnia Parku wynosi 9647,73 ha. w tym 9.647,73 ha w woj. chelmskim i 214,03 ha w woj. lubelskim. W wyniku powiekszenia granic parku, przestal funkcjonowac samodzielnie rezerwat przyrody "Bagno Bubnow" utworzony w 1991 r. Poleski Park Narodowy obejmuje czesc Polesia Lubelskiego z licznymi jeziorami krasowymi, torfowiskami, bagnami, kanalem Wieprz-Krzna oraz rozlewiskami. Park ten, to polska miniatura tundry i lasotundry, obszar o europejskim znaczeniu, bowiem nigdzie nie wystepuja tak duze naturalne zbiorowiska roslin oraz nie zmienione krajobrazy. Szczegolne bogactwo florystyczne cechuje rosliny naczyniowe - wystepuje tutaj ponad 900 gatunkow roslin, z czego 170 nalezy do gatunkow rzadkich, 43 gatunki objete sa ochrona scisla, a 15 ochrona czesciowa. Nagromadzenie polnocnych gatunkow roslin nie jest w tej skali nigdzie w Polsce spotykane, a jednoczesna obecnosc wielu roslin strefy atlantyckiej stwarza jedyna w swoim rodzaju osobliwosc na skale europejska. Z rzadkich roslin polnocnych wymienic nalezy: brzoze niska, wierzbe laponska i borowkolistna, z roslin atlantyckich: trzy gatunki rosiczek, aldrowande pecherzykowata, bagnice torfowa, wywlocznik skretolegly.
Rownie bogaty jest swiat zwierzat. Wystepuje tutaj ponad 30 gatunkow ryb, wiele gatunkow plazow i gadow, przy czym osobliwoscia tego regionu jest zolw blotny. Najlepiej zadbana i bardzo bogata jest awiofauna. Na terenie Parku gniezdzi sie okolo 140 gatunkow ptakow, wsrod nich kilka silnie zagrozonych wyginieciem. Wystepuja tu m.in. kulik wielki, dubelt, orlik krzykliwy, zuraw, krakwa, cyraneczka, brodziec krwawodzioby i samotny, bocian czarny, sowa blotna, podrozniczek, remiz, dziwonia, blotniak popielaty.
Chelmski Park Krajobrazowy
Park utworzono w 1983 roku na powierzchni 14.000 ha. Lezy on na terenach gmin: Chelm, Sawin, Dorohusk i Ruda Huta.
Podloze geologiczne na przewazajacej czesci obszaru stanowia skaly gornokredowe, wyksztalcone w postaci opok, kredy piszacej, margli i wapieni marglistych. Najwieksza osobliwoscia przyrodnicza tego obiektu sa torfowiska weglanowe. Znajduja sie tu cenne kompleksy lesne, charakteryzujace sie duzym bogactwem biotopow oraz szczegolny, niezwykle rzadki typ torfowisk wyksztalconych na podlozu wapiennym. Torfowiska weglanowe w Chelmskim Parku Krajobrazowym sa najwiekszym tego typu obiektem w Polsce. Na terenie Parku utworzono trzy rezerwaty przyrody: Bachus, Brzezno i Bagno Serebryskie. Wystepuja tu rzadkie rosliny kserotermiczne i wapieniolubne: oman waskolistny, zawilec wielkokwiatowy, goryczka krzyzowa, obuwik, storczyk kukawka, miejsca podtopione zajmuja lany kloci wiechowatej. Gniezdza sie tu rzadkie gatunki ptakow: wodniczka, kulik wielki, bocian czarny. Z ssakow na uwage zasluguje los.
Skierbieszowski Park Krajobrazowy
Park utworzono w 1996 roku na pograniczu wojewodztw chelmskiego i zamojskiego na lacznej powierzchni 35.487 ha, z czego 25.830 ha lezy na terenie wojewodztwa chelmskiego w gminach Krasniczyn i Krasnystaw. Obejmuje on bardzo silnie urzezbiony obszar Dzialow Grabowieckich. Malownicze wawozy i ich wierzchowiny pokrywaja resztki lasow bukowych, na polnocno-wschodniej granicy za siegu buka. Wystepujace tu zbiorowiska lesne maja charakter posredni miedzy gradami lipowo-grabowymi, a buczyna karpacka. W runie tych lasow wystepuje wiele gatunkow roslin gorskich i inych, m.in.: zywiec gruczolowy, bulawik czerwony, groszek alzacki. Na wielu niezalesionych, slonecznych zboczach, gdzie odslania sie podloze kredowe, wyksztalcily sie interesujace zarosla kserotermiczne i murawy stepowe.
Sobiborski Park Krajobrazowy
Park utworzono w 1983 roku na powierzchni 10.000 ha we wschodniej czesci Pojezierza Leczynsko-Wlodawskiego na obszarze gmin: Wlodawa, Hansk i Wola Uhruska. Park obejmuje najcenniejsze partie Lasow Sobiborskich z licznie wystepujacymi torfowiskami i jeziorami srodlesnymi, z ktorych czesc objeta jest ochrona rezerwatowa. Dominuja tu podmokle bory sosnowe oraz lasy brzozowo-olchowe, tworzace z jeziorami i torfowiskami gesta mozaike biotopow. Na terenie Parku utworzone sa trzy rezerwaty przyrody: Jezioro Brudzieniec, Zolwiowe Blota i Maloziemce. Na szczegolna uwage zasluguja przede wszystkim rosliny wodne i torfowiskowe: wolffia bezkorzeniowa, kosaciec syberyjski, trzy gatunki rosiczek, bagnica torfowa, turzyce, stoprczyki, bzroza niska, wierzba laponska. Niezwykle bogata jest fauna Parku. Uwage zwraca przede wszystkim roznorodnosc gaunkow ptakow, ktorych az 127 zalicza sie do gatunkow legowych. Naleza do nich m.in.: gagol, zuraw, bocian czarny, dzieciol bialogrzbiety, gadozer, orlik grubodzioby, puchacz i sowa wlochata. Bogactwo i osobliwosc gatunkow awiofauny stawiaja ten obiekt w rzedzie cenniejszych stanowisk ptactwa w kraju. Wsrod ssakow najwieksza osobliwoscia jest wystepowanie wydry i bobrow.
Strzelecki Park Krajobrazowy
Park utworzono w 1983 roku na granicy wojewodztw chelmskiego i zamojskiego na powierzchni 10.557 ha, z czego 3.800 ha lezy w wojewodztwie chelmskim na terenie gmin Bialopole i Dubienka. Park obejmuje kompleks zyznych, wielogatunkowych lasow lisciastych. Maja one charakter naturalny i odznaczaja sie najwyzszymi walorami ekologicznymi. Jednz z istotnych funkcji Parku jest ochrona rodzimego ekotypu sosny zwyczajnej, tzw. "sosny matczanskiej". Cecha szczegolna Parku jest jedno z najwiekszych w Polsce zageszczenie ptakow drapieznych. Sa tu dwa rezerwaty przyrody: Liski i Siedliszcze. Ochrona objete jest siedlisko legowe orlika krzykliwego. Wystepuje tez kilka rzadkich gatunkow roslin: turzyca orzesiona, kokorycz pusta, pelnik europejski, brzoza niska.
Poleski Park Krajobrazowy
Park utworzono w 1983 roku w zachodniej czesci Pojezierza Leczynsko-Wlodawskiego na powierzchni 5.934 ha na terenie gmin: Urszulin, Sosnowica i Stary Brus. Na jego pierwotnej, wiekszej powierzchni utworzony zostal Poleski Park Narodowy. W chwili obecnej Poleski Park Krajobrazowy tworza cztery enklawy rozmieszczone wokol PPN. Charakterystyczne sa tu niewielkie, lagodne zaglebienia, zajete czesciowo przez bagna, czesciowo przez jeziora. Przewazaja tu liczne gatunki torfowcow i turzyc, towarzysza im rosiczki, storczyki, plywacz zwyczajny, aldrowanda pecherzykowata, jaskier wielki, brzoza niska i inne. Wyjatkowo bogata jest awiofauna. Obok licznie wystepujacych wielu gatunkow kaczek, perkozow, gniezdza sie tu: ges gegawa, bak, batalion, zuraw, sowa blotna. Dosc licznie wystepuja: labedz, bocian czarny i cietrzew.
Stawska Gora - utworzony w 1956 roku na powierzchni 4 ha w gminie Chelm. Ochrona objete jest zbiorowisko roslinnosci stepowej z rzadkimi gatunkami roslin: milek wiosenny, oman waskolistny, aster gawedka oraz jedno z czterech w Polsce stanowisk dziewiecsilu poplocholistnego.
Bachus - utworzony w 1958 roku na powierzchni 83,74 ha w gminie Sawin w granicach Chelmskiego Parku Krajobrazowego. Ochronie podlega wielogatukowy las lisciasty o charakterze naturalnym z debem bezszypulkowym na granicy zasiegu.
Jezioro Swierszczow - utworzony w 1959 roku na powierzchni 46,13 ha w gminie Cycow w otulinie Poleskiego Parku Krajobrazowego. Ochrona objete jest jezioro dystroficzne oraz przylegle do niego torfowisko przejsciowe i niskie z rzadka roslinnoscia: kosaciec syberyjski, grazel zolty, aldrowanda pecherzykowata.
Jezioro Czarne Sosnowickie - utworzony w 1959 roku na powierzchni 47,87 w gminie Sosnowica w granicach Poleskiego Parku Krajobrazowego. Rezerwat obejmuje torfowisko wysokie typu kontynentalnego z wieloma gatunkami rzadkimi i chronionymi: porybkin jeziorny, wywlucznik skretolegly, turzyce, rosiczki, wierzba borowkolistna.
Serniawy - utworzony w 1965 roku na powierzchni 38 ha w gminie Sawin w obrebie Chelmskiego Parku Krajobrazowego. Ochrona objety jest fragment legu oraz gradu niskiego z dwustuletnimi debami szypulkowymi, drzewostan pochodzenia naturalnego. Jest tu ostoja rzadkich gatunkow ptakow: bocian czarny, orlik krzykliwy.
Wolwinow - utworzony w 1972 roku na obszarze 1,12 ha w granicach administracyjnych Chelma, w podmiejskim lesie "Borek". Przedmiotem ochrony jest stanowisko roslinnosci stepowej, m.in. wisienka karlowata, gorysz alzacki.
Jezioro Brudzieniec - utworzony w 1973 roku na obszarze 36,43 ha w gminie Wola Uhruska w granicach Sobiborskiego Parku Krajobrazowego. Ochrona objete jest srodlesne jezioro z otaczajacym go torfowiskiem, na ktorym wystepuje wiele rzadkich gatunkow roslin, m.in.: gnidosz krolewski, turzyca bagienna, wierzba laponska i borowkolistna, brzoza niska.
Brzezno - utworzony w 1973 roku na powierzchni 165,08 ha w gminach Dorohusk i Chelm w granicach Chelmskiego Parku Krajobrazowego. Przedmiotem ochrony jest torfowisko weglanowe wraz z unikalna flora i fauna. Na lokalnych wzniesieniach wyksztalcily sie niezwykle interesujace zbiorowska roslin kserotermicznych, m.in. jedno z czterech znanych w Polsce stanowisk starca cienistego.
Siedliszcze - utworzony w 1975 roku na powierzchni 15,12 ha w gminie Bialopole na obszarze Strzeleckiego Parku Krajobrazowego. Ochrona objete jest siedlisko legowe orlika krzykliwego w naturalnym kilkusetletnim drzewostanie.
Liski - utworzony w 1978 roku na powierzchni 93,57 ha (56,31 ha w woj. chelmskim) w gminie Bialopole w granicach Strzeleckiego Parku Krajobrazowego. Ochrona objety jest naturalny drzewostan debowy i debowo-sosnowy z ekotypem sosny zwyczajnej tzw. "sosna matczanska". W runie wystepuje m.in. obuwik pospolity, lilia zlotoglow, gnieznik lesny, podkolan bialy, listera jajowata.
Zmudz - utworzony w 1980 roku na powierzchni 5,81 ha w gminie Zmudz. Ochronie podlegaja formy erozyjne na stokach zbudowanych ze skal kredowych oraz najbogatsze w Polsce stanowisko lnu zlocistego.
Maloziemce - utworzony w 1988 roku na powierzchni 38,07 ha w gminie Wola Uhruska w granicach Sobiborskiego Parku Krajobrazowego. Ochronie podlega kolonia legowa czapli siwej oraz ostoja rzadkich gatunkow zwierzat i roslin, m.in.: lepnica litewska, bulawik czerwony.
Zolwiowe Blota - utworzony w 1988 roku na powierzchni 737,41 ha w gminach Wlodawa i Hansk w granicach Sobiborskiego Parku Krajobrazowego. Wystepuje tu najliczniejsza w Europie populacja zolwia blotnego oraz inne rzadkie gatunki roslin i zwierzat.
Roskosz - utworzony w 1990 roku na obszarze 472,79 ha w gminach Dorohusk i Kamien. Ochrona objete sa unikalne zbiorowiska torfowisk weglanowych oraz ostoja rzadkich i chronionych gatunkow ptakow: wodniczka, blotniak popielaty, kulik wielki.
Bagno Serebryskie - utworzony w 1991 roku na powierzchni 376,62 ha w gminach Chelm i Ruda Huta w granicach Chelmskiego Parku Krajobrazowego. Ochrona objete jest torfowisko weglanowe z wieloma unikalnymi gatunkami fauny, m.in.: wodniczka, blotniak popielaty, kulik wielki, zolw blotny, oraz flory: gnidosz krolewski, zerwa kulista, kosatka kielichowa, pelnik europejski.
Jezioro Orchowe - rezerwat utworzono na podstawie Zarzadzenia Ministra Ochrony Srodowiska, Zasobow Naturalnych i Lesnictwa z dnia 12 listopada 1996 r. (MP. Nr 755, poz. 680). Zajmuje powierzchnie 58,03 ha. Celem ochrony jest zachowanie jeziora oraz otaczajacych go torfowisk z unikatowa flora naczyniowa. Pod wzgledem administracyjnym rezerwat polozony jest na terenie gminy Wlodawa, na terenie Pojezierza Leczynsko-Wlodawskiego. Rezerwat zajmuje wydluzone obnizenie w dolinie Bugu, stale podtopione, wraz z dystroficznym jeziorem Orchowo o pow. 7 ha. Jezioro jest bezodplywowe. Na otaczajacym jezioro torfowsku poziom wod gruntowych jest dosc wysoki. W rezerwacie wyksztalcily sie torfowiska przejsciowe. Okrajkowe, okresowo podtapiane fragmenty torfowisk porosniete sa przez olsy i otoczone przez bory swieze. Nieco suchsze miejsca zajmuje bor mieszany bagienny. Niewielkie fragmenty zajmuja bory bagienne i bory trzeslicowe. Na terenie rezerwatu wystepuje wiele gatunkow chronionych i rzadkich w tym rowniez gatunkow borealnych i reliktowych. Do gatunkow objetych ochrona scisla nalezy: brzoza niska, wierzba laponska i borowkolistna, rosiczka okraglolistna. Na terenie rezerwatu licznie wystepuja rowniez gatunki objete ochrona czesciowa i gatunki rzadkie.
"Magazyn" - rezerwat utworzono na podstawie Zarzadzenia Ministra Ochrony Srodowiska, Zasobow Naturalnych i Lesnictwa z dnia 12 listopada 1996 r. (MP Nr 75, poz. 684). Obejmuje on powierzchnie 51,98 ha na terenie gminy Wlodawa w mezoregionie Rowniny Leczynsko-Wlodawskiej. Celem ochrony jest zachowanie ze wzgledow naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych w staniezmienionym bagien ze stagnujaca woda i unikatowa roslinnoscia. Rezerwat przedstawia jeden z najpiekniejszych fragment¢w Soboborskiego Parku Krajobrazowego. Wybitnych walorow krajobrazowych temu terenowi nadaje kepiasta struktura zbiorowisk turzycowych oraz roznorodnosc roslinnosci wodno-bagiennej. Stagnujaca woda we wschodniej czesci rezerwatu jest doskonalym miejscem do wystepowania zolwa blotnego orazw wielu gatunkow ptactwa wodnego. Na terenie rezerwatu gniazduje bardzo rzadki puchacz. Dominuja tu zespoly szuwarowe oraz torfowiska przejsciowe. Znaczna powierzchnie zajmuja rowniez olsy. Do chronionych i rzadkich roslin rezerwatu nalezy m.in. turzyca bagienna i bagno zwyczajne.
"Trzy Jeziora" - rezerwat utworzono na podstawie Zarzadzenia Ministra Ochrony Srodowiska, Zasobow Naturalnych i Lesnictwa z dnia 12 listopada 1996 r. (MP Nr 75, poz. 693). Zajmuje on powierzchnie 749,24 ha na terenie gmin Wola Uhruska i Wlodawa na Pojezierzu Leczynsko-Wlodawskim. Celem ochrony jest zachowanie czesci obszaru Polesia z rzadkimi i chronionymi gatunkami roslin i zwierzat. W sklad rezerwatu wchodzi jezioro Plotycze o powierzchni 21 ha, jezioro Brudno o powierzchni 42 ha a takze rozlegly obszar laczacy te jeziora. Na terenie rezerwatu wystepuja zbiorowiska wodne, torfowiskowe, lakowe i lesne. Na siedliskach stale mokrych, zwlaszcza na obrzezach jezior, wystepuja torfowiska przejsciowe. Stosunkowo duza powierzchnie zajmuja torfowiska wysokie. Dominujacym elementem krajobrazu rezerwatu sa bory. W drzewostanach borow dominuje sosna zwyczajna z domieszka brzozy brodawkowatej i omszonej, debu szypulkowego i topoli. W warstwie krzewow wystepuje prawie wylacznie kruszyna pospolita, ktora w zespolach wyksztalconych na siedliskach mokrych osiaga miejscami pokrycie ponad 30%. Oprocz borow waznym elementem krajobrazu sa lasy i zarosla olsowe. Zajmuja one siedliska stale podtopione. Drzewostan tworzy olsza czarna, brzoza brodawkowata i omszona. W podszyciu nielicznie rosnie kruszyna pospolita. W strefie przejsciowej olsow w bory wyksztalcaja sie platy zespolow gradowych. W rezerwacie wystepuje 40 gatunkow roslin objetych ochrona gatunkowa, w tym 25 gatunkow objetych ochrona scisla m.in. wierzba laponska, pelnik europejski i 15 ochrona czesciowa m.in. bagno zwyczajne. Wystepuje rowniez 25 gatunkow rzadkich m.in. narecznica grzebieniasta, modrzewnica pospolita, wierzba rokitna, zurawina blotna.
Wodny Dol - rezerwat utworzono na podstawie Rarzadzenia Ministra Ochrony Srodowiska, Zasobow Naturalnych i Lesnictwa z dnia 14 czerwca 1996 r. (MP Nr 42, poz. 414). Zajmuje powierzchnie 185,85 ha na terenie gminy Krasnystaw. Celem ochrony jest zachowanie szczegolnego krajobrazu Wynioslosci Gielczewskiej, w tym malowniczych rozciec erozyjnych pokrytych lasem z wystepujacymi rzadkimi i chronionymi roslinami. Dosc gesto rozmieszczone wawozy osiagaja tutaj do kilkuset metrow dlugosci i do 30 metrow glebokosci. Miejscami posiadaja prawie pionowe sciany. Na zboczach wawozow wystepuja roznorodne, wspolczesnie ksztaltujace sie mniejsze formy erozyjne, rozwiniete glownie w postaci nisz, obrywow, progow. Formy te razem z rosnacymi tu lasami i wystepujacymi w nich licznymi, starymi drzewami, tworza swoisty, niepowtarzalny krajobraz. Duzy udzial w drzewostanie ma lipa drobnolistna, lipa szerokolistna, wiaz gorski, jawor, klon oraz buk. W drzewostanie wystepuje kilkadziesiat starych okazow lipy szerokolistnej i debu szypulkowego osiagajacych rozmiary drzew pomnikowych. Na terenie rezerwatu wystepuje kilkadziesiat rzadkich i chronionych gatunk¢w roslin, z czego okolo 20 uchodzi za bardzo rzadkie w Polsce srodkowo-wschodniej. Najcenniejszym z nich jest objetya ochrona cieszynianka wiosenna - roslina majaca w Polsce zaledwie kilka stanowisk. Inne chronione gatunki roslin to: parzydlo lesne, wawrzynek wilczelyko, bluszcz pospolity, lilia zlotoglow, barwinek pospolity.
Gleboka Dolina - rezerwat utworzono na podstawie Zarzadzenia Ministra Ochrony Srodowiska, Zaspobow Naturalnych i Lesnictwa z dnia 31 pa«dziernika 1996 r. (MP Nr 67, poz 633). Zajmuje on powierzchnie 289,12 ha na terenie gminy Krasniczyn w mezoregionie Dzialy Grabowieckie. Celem ochrony jest zachowanie ze wzgledow naukowych, dydaktychnych i krajobrazowych malowniczych rozciec erozyjnych w postaci dolin z wawozami oraz lasow jaworowo-debowych z bukiem wystepujacym na granicy zasiegu. Jest to jeden z najbardziej interesujacych rezerwatow w wojewodztwie chelmskim. Specyficzne srodowisko przyrodnicze tworzy gesta siec form erozyjnych uformowanych w postaci suchych i mokrych dolin z wawozami, jarami i debrami. Suche doliny i wawozy maja dlugosc kilkunastu metrow i glebokosc do 70 m. Wytworzyly sie one w grubej warstwie utworow lessowych. Na dnie najglebszych wawozow odslaniaja sie skaly kredowe. Na terenie rezerwatu wystepuja zwarte, wielogatunkowe lasy o charakterze naturalnym. W drzewostanie dominuje buk, chociaz w roznych czesciach rezerwatu wystepuja drzewostany sosnowe i grabowe z bardzo czesto wystepujacym wiazem gorskim, jaworem i lipa szerokolistna. We wschodniej czesci rezerwatu wystepuje kilka niewielkich zrodelek tworzacych strumyki o bardzo wartosciowe wodzie. Nadmiar w¢d opadowych i roztopowych odprowadzany jest dolinami i wawozami glownie w kierunku dolin rzeki Wojslawki. Na terenie rezerwatu wystepuje 15 gatunkow roslin bardzo rzadkich, w wiekszosci gorskich i chronionych m.in. paprotnik kolczysty, parzydlo lesne, gnieznik lesny, zywiec gruczolowaty, przetacznik gorski.
POMNIKI PRZYRODY
MENU
Chelm
1. jesion wyniosly o obwodzie pnia 186 cm - Gorka Chelmska - 1978r.
2. milorzab dwuklapowy o obwodzie pnia 205 cm - ul. Reformacka przy Zespole Szkol Zawodowych - 1978r.
3. wzgorze widokowe "Grodzisko" o pow.1,46 ha- Gorka Chelmska ul. Lubelska - 1982r.
4. 3 modrzewie europejskie o obwodach pni: 225, 235, 235 cm - Uroczysko Borek - 1985r.
5. 3 modrzewie europejskie o obowdach pni: 246, 246 i 260 cm - Uroczysko Borek - 1986r.
6. modrzew europejski o obwodzie pnia 260 cm - Uroczysko Borek - 1986r.
7. wiaz szypulkowy o obwodzie pnia 278 cm - Gorka Chelmska ul. Lubelska - 1987r.
8. ajlant gruczolowaty o obwodzie pnia 170 cm - Pl. Luczkowskiego - 1987r.
9. plat roslinnosci kserotermicznej "Borek" o pow. 0,1 ha - Las Borek - 1992r.
10. iglicznia trojcierniowa o obwodzie pnia 85 cm- ul. Hrubieszowska - 1992r.
11. jesion wyniosly o obwodzie pnia 275 cm - ul. Hrubieszowska - 1992r.
12. jesion wyniosly o obowdzie pnia 265 cm - ul. Kasprzaka - 1992r.
13. wiaz szypulkowy o obwodzie pnia 296 cm - ul. Lubelska 135b - 1992r.
Krasnystaw
14. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 340 cm - ul. Poniatowskiego - 1979r.
15. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 300 cm - ul. Jablonkowa - 1988r.
Rejowiec Fabryczny
16. 2 glazy narzutowe granitognejs i granit szary - na gruncie parafii rzymsko-katolickiej - 1981r.
17. dab szypulkowy o obwodzie pnia 427 cm - 1992r.
Wlodawa
18. nisza zrodlowa o pow. 0,04 ha - 1987r.
19. nisza zrodlowa o pow. 0,05 ha - 1987r.
Gmina Bialopole
20. zbiorowisko roslinnosci stepowej "Wisienka stepowa" o pow. 1,30 ha w Busnie - 1978r.
21. zbiorowisko roslinnosci stepowej "Kamieniolom" o pow. 0,98 ha w Teresinie - 1978r.
22. 5 debow szypulkowych o obwodach pni 340-415 cm w Busiencu - 1985r.
Gmina Chelm
23. wzgorze widokowe "Dziewicza Gora" o pow. 1,54 ha w Kol. Horodyszcze - 1983r.
24. platan klonolistny o obwodzie pnia 330 cm w Uhrze - 1986r.
25. kasztanowiec bialy o obwodzie pnia 315 cm w Depultyczach Starych - 1987r.
26. dab szypulkowy o obwodzie pnia 386 cm w Depultyczach Starych - 1987r.
27. brzoza brodawkowata o obwodzie pnia 289 cm w Ludwinowie - 1987r.
28. wierzba biala o obwodzie pnia 324 cm w Zagrodzie - 1987r.
29. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 591 cm w Stawie - 1987r.
30. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 462 cm w Stawie - 1987r.
31. 3 modrzewie europejskie o obwodzie pni 228, 240 i 242 cm w Stankowie - 1989r.
32. nisza zrodlowa o pow. 0,04 ha w Kol. Nowosiolki - 1992r.
Gmina Cycow
33. zbiorowisko roslin wodno-torfowiskowych "Biesiadki" o pow 16,49 ha w Biesiadkach - 1980r.
34. bialodrzew o obwodzie pnia 445 cm w Garbatowce - 1985r.
35. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 320 cm w Garbatowce - 1985r.
36 jesion wyniosly o obwodzie pnia 265 cm w Swierszczowie - 1985r.
37. lipa drobnolistna o obwodzie pni 325cm w Swierszczowie - 1985r.
38. grab pospolity o obwodzie pnia 255 cm w Swierszczowie - 1985r.
39. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 440 cm w Swierszczowie - 1985r.
40. 2 jesiony wyniosle o obwodzie pni 367 i 390 cm w Swierszczowie - 1988r.
Gmina Dorohusk
41. glaz narzutowy granitognejs w Puszkach - 1981r.
42. 3 deby szypulkowe o obwodach pni: 385, 385 i 410 cm w Swierzach
43. jesion wyniosly o obwodzie pnia 280 cm w Swierzach - 1985r.
44. 3 deby szypulkowe o obwodach pni 320, 410 i 420 cm w Swiwerzach 1985r.
45. dab szypulkowy o obwodzie pnia 390 cm w Swierzach - 1985r.
46. 2 deby szypulkowe o obwodzie pni 435, 435 cm w Husynnem - 1985r.
47. bialodrzew o obwodzie pnia 435 cm w Husynnem - 1985r.
48. aleja lipowa dlugosci 150 m i szerokosci 5,5 m w Turce - 1986r.
49. klon zwyczajny o obwodzie pnia 305 cm w Turce - 1986r.
Gmina Dubienka
50. 2 klony zwyczajne o obwodzie pni 260 i 305 cm w Skryhiczynie - 1985r.
51. jesion wyniosly o obwodzie pnia 305 cm w Skryhiczynie - 1985r.
52. jesion wyniosly o obwodzie pnia 320 cm w Siedliszczu - 1985r.
Gmina Kamien
53. zbiorowisko torfowiskowo lesne "Wolawce" o pow. 8.84 ha w Haliczanach - 1980r.
Gmina Krasnystaw
54. dab szypulkowy o obwodzie pnia 320 cm w Lesie Borek - 1979r.
55. wzgorze widokowe "Gora Arianska" o pow. 3,04 ha w Krynicy - 1983r.
Gmina Krasniczyn
56. 18 modrzewi polskich o obwodzie pni 240-375 cm w Krasniczynie - 1961r.
57. buk zwyczajny o obwodzie pnia 300 cm w Bonczy - 1986r.
58. buk zwyczajny o obwodzie pnia 370 cm w Bonczy - 1986r.
59. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 570 cm w Drewnikach - 1992r.
Gmina Lesniowice
60. wiaz polny o obwodzie pnia 430 cm w Sielcu - 1986r.
61. jesion wyniosly o obwodzie pnia 400 cm w Sielcu - 1986r.
62. jesion wyniosly o obwodzie pnia 383 cm w Sielcu - 1986r.
63. dab szypulkowy o obwodzie pnia 372 cm w Kumowie Majorackim - 1988r.
Gmina Lopiennik Gorny
64. dab szypulkowy o obwodzie pnia 380 cm w Zulinie - 1961r.
65. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 375 cm w Lopienniku Gornym - 1986r.
66. klon zwyczajny o obwodzie pnia 280 cm w Lopienniku Gornym - 1986r.
67. glediczja trojcierniowa o obwodzie pnia 141 cm w Olszance - 1988r.
68. modrzew europejski o obwodzie pnia 330 cm w Olszance - 1988r.
69. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 412 cm w Olszance - 1988r.
70. grab zwyczajny o obwodzie pnia 200 cm w Olszance - 1988r.
71. korkowiec amurski o obwodzie pnia 233 cm w Olszance - 1988r.
Gmina Rejowiec Fabryczny
72. lipa drobnolistna o obwodzie pni 425 cm w Kaniem - 1986r.
73. buk zwyczajny o obwodzie pni 280 cm w Kaniem - 1986r.
74. buk zwyczajny o bwodzie pnia 280 cm w Kaniem 1986 r.
75. klon srebrzysty o obwodzie pnia 495 cm w Kaniem - 1987r.
76. orzech czarny o obwodzie pnia 290 cm w Kaniem - 1987r.
77. tulipanowiec o obwodzie pnia 260 cm w Kaniem - 1987r.
78. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 396 cm w Kaniem - 1987r.
Gmina Ruda Huta
79. dab szypulkowy "Bolko" o obwodzie pnia 860 cm w Hniszowie - 1959r.
80. dad szypulkowy o obwodzie pnia 365 cm w Hniszowie - 1989r.
81. 4 deby szypulkowe o obwodzie pni 340 - 360 cm w Hniszowie - 1989r.
82. dab szypulkowy o obwodzie pnia 320 cm w Hniszowie - 1989r.
83. iglicznia trojcierniowa o obwodzie pnia 144 cm w Hniszowie - 1989r.
84. brzoza brodawkowata o obwodzie pnia 225 cm w Hniszowie
85. jesion wyniosly o obwodzie pnia 350 cm w Hniszowie - 1989r.
86. jesion wyniosly o obwodzie pnia 320 cm w Hniszowie - 1989r.
87. klon zwyczajny o obwodzie pnia 301 cm w Hniszowie - 1989r.
88. wiaz polny o obwodzie pnia 335 cm w Rudzie Wsi - 1989r.
Gmina Sawin
89. glaz narzutowy "Kamien Powstancow" w Malinowce - 1961r.
90. dab szypulkowy o obwodzie pnia 412 cm w Sawinie - 1977r.
91. sosna pospolita o obwodzie pnia 264 cm w Sawinie - 1977r.
92. dab szypulkowy o obwodzie pnia 407 cm w Sawinie - 1977r.
93. dab szypulkowy o obwodzie pnia 477 cm w Sawinie - 1977r.
94. glaz narzutowy granit szary w Wolce Petrylowskiej - 1981r.
95. glaz narzutowy granit szary w Wolce Petrylowskiej - 1981r.
96. glaz narzutowy granitognejs w Wolce Petrylowskiej - 1981r.
97. glaz narzutowy granitognejs w Sawinie - 1986r.
98. dab szypulkowy o obwodzie pnia 530 cm w Petrylowie - 1988r.
99. dab szypulkowy o obwodzie pnia 505 cm w Petrylowie - 1988r.
100. dab szypulkowy o obwodzie pnia 510 cm w Petrylowie - 1988r.
101. dab szypulkowy o obwodzie pnia 420 cm w Swinie - 1989r.
Gmina Siedliszcze
102. jesion wyniosly o obwodzie pnia 320 cm w Kuliku - 1985r.
103. 3 jesiony wyniosle o obwodzie pni 235 - 175 cm w Kuliku - 1985r.
104. jesion wyniosly o obwodzie pnia 328 cm w Kuliku - 1985r.
105. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 340 cm w Kuliku - 1985r.
106. jesion wyniosly o obwodzie pnia 290 cm w Chojnie Nowym - 1985r.
107. klon zwyczajny o obwodzie pni 250 cm w Chojnie Nowym - 1985r.
108. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 375 cm w Chojnie Nowym - 1985r.
109. klon zwyczajny o obwodzie pnia 260 cm w Choknie Nowym - 1985r.
110. klon zwyczajny o obwodzie pnia 180 cm w Chojnie Nowym - 1985r.
111. dab szypulkowy o obwodzie pnia 330 cm w Chojnie Nowym - 1985r.
112. dab szypulkowy o obwodzie pnia 480 cm w Chojnie Nowym - 1992r.
Gmina Siennica Rozana
113. dab szypulkowy o obwodzie pnia 360 cm w Rudce - 1979r.
114. kasztanowiec bialy o obwodzie pnia 330 cm w Wierzchowinach - 1988r.
115. jesion wyniosly o obwodzie pnia 350 cm w Wierzchowinach - 1988r.
Gmina Sosnowica
116. 3 deby szypulkowe w Pieszowoli - 1963r.
117. dab szypulkowy o obwodzie pnia 505 cm w Sosnowicy - 1985r.
118. jawor o obwodzie pnia 430 cm w Sosnowicy - 1986r.
119. klon zwyczajny o obwodzie pnia 365 cm w Sosnowicy - 1986r.
Gmina Stary Brus
120. klon zwyczajny o obwodzie pnia 373 cm w Woloskowoli - 1986r.
121. dab szypulkowy o obwodzie pnia 495 cm w Debinie - 1986r.
122. 2 wiazy polne o obwodzie pni 230 i 235 cm w Woloskowoli - 1986r.
123. 2 wiazy szypulkowe o obwodzie pni 362 i 455 cm w Holi - 1992r.
124. jesion wyniosly o obwodzie pnia 375 cm w Starym Brusie - 1992r.
Gmina Urszulin
125. dab szypulkowy o obwodzie pnia 460 cm w Zaluczu Starym - 1985r.
Gmina Wierzbica
126. bialodrzew o obwodzie pnia 470 cm w Chylinie Wielkim - 1985r.
127. klon zwyczajny o obwodzie pnia 290 cm w Chylinie Wielkim - 1985r.
Gmina Wola Uhruska
128. dab szypulkowy o obwodzie pnia 414 cm w Uhrusku - 1961r.
129. dab szypulkowy o obwodzie pnia 390 cm w Uhrusku - 1961r.
130. jesion wyniosly o obwodzie pnia 480 cm w Majdanie Stulenskim - 1985r.
131. jesion wyniosly o obowdzie pnia 415 cm w Majdanie Stulenskim - 1985r.
132. jesion wyniosly o obwodzie pnia 310 cm w Majdanie Stulenskim - 1985r.
133. 2 jesiony wyniosle o obwodzie pni 260 - 310 cm w Majdanie Stulenskim - 1985r.
134. lipa drobnolistna o obwodzie pni 480 cm w Uhrusku - 1986r.
135. klon zwyczajny o obwodzie pnia 350 cm w Uhrusku - 1986r.
136. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 508 cm w Uhrusku - 1986r.
137. lipa drobnolistnao obwodzie pnia 315 cm w Uhrusku - 1986r.
138. 3 jesiony wyniosle o obwodzie pni 258 - 299 cm w Majdanie Stulenskim - 1989r.
139. dab szypulkowy o obwodzie pnia 330 cm w Majdanie Stulenskim - 1989r.
140. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 410 cm w Stulnie Starym - 1989r.
Gmina Wlodawa
141. glaz narzutowy w Zukowie - 1987r.
142. glaz narzutowy w Korolowce - 1987r.
143. glaz narzutowy w Rozance - 1987r.
144. milorzab dwuklapowy o obwodzie pnia 198 cm w Rozance - 1987r.
145. sosna wejmutka o obwodzie pnia 296 cm w Rozance - 1987r.
146. jesion wyniosly o obwodzie pnia 377 cm w Rozance - 1987r.
147. 3 Swierki pospolite o obwodzie pni 248, 276 i 320 cm w Rozance - 1987r.
148. 6 lip drobnolistnych o obwodzie pni 294 - 395 cm w Rozance - 1987r.
149. stanowisko legowe zolny w Zukowie - 1992r.
Gmina Wojslawice
150. buk zwyczajny o obwodzie pnia 307 cm w Wojslawicach - 1961r.
151. 2 kasztany jadalne o obwodzie pni 64 i 115 cm w Poniatowce - 1988r.
152. tulipanowiec amerykanski o obwodzie pnia 195 cm w Poniatowce - 1988r.
153. nisza zrodlowa o pow. 0,64 ha w Majdanie Nowym - 1988r.
154. nisza zrodlowa o pow. 0,015 ha w Wojslawicach - 1988r.
Gmina Wyryki
155. glaz narzutowy w Adampolu - 1987r.
156. dab szypulkowy o obwodzie pnia 520 cm w Suchawie - 1988r.
157. stanowisko widlaka torfowiskowego i rosiczki okraglolistnej o pow. 1ha w Horostycie - 1992 r.
158. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 627 cm w Horostycie - 1992r.
159. jawor o obwodzie pnia 340 cm w Horostycie - 1992r.
160. stanowisko zimoziolu polnocnego o pow. 0,1 ha w Kaplonosach - 1992r.
161. dab szypulkowy o obwodzie pnia 405 cm w Kaplonosach - 1992r.
162. dab szypulkowy o obwodzie pnia 567 cm w Kaplonosach - 1992r.
163. wiaz szypulkowy o obwodzie pnia 467 cm w Kaplonosach - 1992r.
164. 2 deby szypulkowe o obwodzie pni 412 i 476 cm w Kol. Zahajki - 1992r.
Gmina Zmudz
165. dab szypulkowy o obwodzie pnia 527 cm w Podlaskach - 1961r.
166. lipa drobnolistna o obwodzie pnia 290 cm w Bielinie - 1988r.
167. dab szypulkowy o obwodzie pnia 520 cm w Puszczy - 1989r.
168. dab szypulkowy o obwodzie pnia 533 cm w Andrzejowie - 1992r.
169. 2 jesiony wyniosle o obwodzie pni 380 cm w Kol. Pobolowice - 1992r.
170. dab szypulkowy o obwodzie pnia 425 cm w Pobolowicach - 1992r.
171. dab szypulkowy o obwodzie pnia 427 cm w Pobolowicach - 1992r.
172. dab szypulkowy o obwodzie pnia 421 cm w Zmudzi - 1992r.
173. 2 modrzewie europejskie o obwodzie pni 286 i 332 cm w Wolce Leszczanskiej - 1992r.
Chelm
Krasnystaw
Wlodawa
Rejowiec Fabryczny
GMINY
Cycow - Gminna Biblioteka Publiczna, ul.Chelmska 27, tel. 67-70-97
Dorohusk - PHU "Granica" Beredyszcze 104
Dubienka - Dom Kultury ul.I Armii Wojska Polskiego 2, 66-80-67
Hansk - Gminny Osrodek Kultury, tel. 571-42-10
Lopiennik Gorny - Urzad Gminy, tel. 577-31-27
Urszulin - Gminna Biblioteka Publiczna, tel.571-30-45
Ruda Huta - Urzad Gminy ul.Niepodleglosci 44, tel. 66-00-33
Siedliszcze - Gminny Osrodek Kultury, tel. 149
Sosnowica - Gminny Osrodek Kultury, tel. 561-21-01
Wola Uhruska - Gminny Osrodek Kultury, tel.591-51-96
Wola Uhruska - Gminna Biblioteka Publiczna ul. Sportowa, tel.591-50-71
Okuninka (sezonowy) - Osrodek Sportu i Rekreacji, tel. 571-70-94
Chelm - Hotel "Kamena" ul.Armii Krajowej 50,
Chelm - ul.Czarnickiego 8, tel. 64-00-22, czynne caly rok
Dorohusk - Szkola Podstawowa, tel. 66-10-12, czynne 1.07-25.08
Dubienka - Liceum Ogolnoksztalcace, tel. 66-80-65, czynne 1.07-25.08
Krasnystaw - Szkola Podstawowa nr 4, ul.Pilsudskiego 21, tel. 76-28-08
Rudka - budynek po dawnej Szkole Podstawowej, czynne 1.07-30.08
Sawin - Szkola Podstawowa, tel. 66-30-10, czynne 1.07-25.08
Stary Brus - Szkola Podstawowa, tel.571-01-04, czynne 1.07-25.08
Sosnowica - Szkola Podstawowa, tel.591-21-15, czynne 1.07-25.08
Urszulin - Szkola Podstawowa, tel. 571-30-08, czynne 1.07-25.08
Wlodawa - Zespol Szkol Zawodowych nr 1, ul.Modrzewskiego 24, tel. 572-14-88, czynne 1.07-25.08
Wojslawice - Szkola Podstawowa, tel. 66-92-15, czynne 1.07-25.08
Wola Uhruska - Szkola Podstawowa, tel.591 -50-19, czynne 1.07-25.08
Oddzialy PTTK
Chelm ul.I Pulku Szwolezerow 15a
Krasnystaw ul. Okrzei 5, tel. 576-20-00
Wlodawa ul. Kotnarowskiego 2, tel. 572-17-09
Chelm - Wojewodzki Dom Kultury, pl.Tysiaclecia 1, tel. 63-00-81
Chelm - Mlodziezowy Dom Kultury, ul.Pocztowa 41, tel.65-21-57
Chelm - Miejski Osrodek Kultury, ul.Szymanowskiego 2, tel.65-80-56
Krasnystaw - Krasnostawski Dom Kultury, ul.Okrzei 10, 576-22-18
Krasnystaw - Mlodziezowy Dom Kultury, ul.Szkolna 9, tel.576-20-97
Wlodawa - Wlodawski Dom Kultury, pl.Wyzwolenia 4, tel. 572-16-23, 572-17-51
Wlodawa - Mlodziezowy Dom Kultury, ul.11 Listopada 5, tel. 572-15-91, 572-13-69
Dubeczno - Wiejski Dom Kultury, tel. 571-40-94
Dubienka - Dom Kultury ul.I Armii Wojska Polskiego 3, tel. 66-80-67
Hansk - Gminny Osrodek Kultury, tel. 571-42-10
Korolowka - Gminny Osrodek Kultury, tel. 572-30-10
Lopiennik Gorny - Gminny Osrodek Kultury, tel. 577-31-27
Rejowiec Osada - Gminny Osrodek Kultury, tel.568-86-88
Sawin - Gminny Osrodek Kultury, tel. 66-30-61
Siedliszcze - Gminny Osrodek Kultury, tel. 149 /569-21-49/
Siennica Rozana - Gminny Osrodek Kultury, tel. 77-99-53
Sosnowica - Gminny Osrodek Kultury, ul. Mlynska, tel. 591-21-01
Pawlow - Gminny Osrodek Kultury,ul. Lubelska , tel.66-46-03
Wojslawice - Gminny Osrodek Kultury, tel. 66-91-53
Wola Uhruska - Gminny Osrodek Kultury, Al.Odrodzenia 3a, tel. 591-51-96
Zoltance - Gminny Osrodek Kultury, tel. 63-60-84
Chelm
Krasnystaw
Wlodawa
Rejowiec Fabryczny
OSRODKI SPORTU i REKREACJI
MENU
Chelm - Miejski Osrodek Sportu i Rekreacji ul. I Pulku Szwolezerow 15a, tel. 63-00-03
MOSiR zarzadza:
Krasnystaw - Miejski Osrodek Sportu i Rekreacji ul. Pilsudskiego 48, tel. 576-22-03
MOSiR zarzadza:
Wlodawa - Osrodek Sportu i Rekreacji ul. Szkolna 4, tel. 572-12-59
OSiR zarzadza:
Rejowiec Fabryczny - Miejski Osrodek Rozrywki i Rekreacji "Dworek"
Wola Uhruska - Gminny Osrodek Sportu i Rekreacji ul. Sportowa 1, tel. 591-50-69
GOSiR zarzadza:
Dorohusk - Gminny Osrodek Sportu i Rekreacji, ul. I Armii Wojska Polskiego 53 tel. 66-17-41
GOSiR zarzadza:
Chelm
Poczatki muzealnictwa w Chelmie siegaja 1882 roku, kiedy to przy prawoslawnym bractwie sw. Bogurodzicy powstalo Muzeum Cerkiewno-Archeologiczne. Gromadzono w nim przedmioty o charakterze sakralnym i swieckim usuniete ze swiatyn rzymskokatolickich i greckokatolickich, ktore rzad carski zamienil na cerkwie prawoslawne. W 1915 roku w czasie ewakuacji wladz rosyjskich z Chelmszczyzny, najcenniejsze zabytki wywiezione zostaly do Rosji. W 1918 roku po odzyskaniu niepodleglosci grono nauczycieli i mlodziez szkolna przystapily do organizowania muzeum, ktore zostalo otwarte rok pozniej pod nazwa: "Muzeum Ziemi Chelmskiej". Poczatkowo zbiory obejmowaly glownie materialy obrazujace dzieje Unii Koscielnej. W latach nastepnych Muzeum wzbogacilo sie o nowe dzialy. W czasie II wojny swiatowej okupanci wywiezli m.in. do Niemiec wiekszosc zbiorow. Gdy w 1944 roku przystapiono na nowo do organizowania muzeum, z dawnych zbiorow odzyskano tylko ok. 10%. W 1963 roku na pomieszczenia Muzeum przeznaczono czesc budynku bylego Kolegium Pijarow z XVII wieku. Obecnie Muzeum zjmuje cztery budynki.
Muzeum Okregowe posida nastepujace dzialy:
ul. Lubelska 55, tel. 65-26-93
Budynek dawnego Kolegium Pijarskiego z XVII wieku. Znajduje sie tu stala ekspozycja "Polska Sztuka Wspolczesna", prezentowana jest kolekcja "Sztuka obca", wystawy czasowe i "GaleriA 72", w ramach ktorej organizowane sa wystawy indywidualne czolowych wspolczesnych plastukow polskich i zagranicznych.
ul. Lubelska 57, tel. 65-30-35
Dawna kamienica mieszczanska z XIX wieku. Znajduja sie tu trzy stale ekspozycje:
ul. Sw.Mikolaja 4, tel. 65-59-58
Dawna cerkiew unicka sw. Mikolaja. Urzadzane sa tu wystawy czasowe z dziedziny sztuki dawnej, a takze kameralne koncerty muzyki powaznej.
ul. Lubelska 56
Modernizowany budynek dawnej drukarni "Zwierciadlo". Znajduja sie tu stale ekspozycje:
Wlodawa
Muzeum udostepnione zostalo zwiedzajacym w lipcu 1983 roku. Jego siedziba jest zabytkowy zespol Synagogi wlodawskiej bedacy jednym z najcenniejszych w Polsce obiektow tego typu. Charakter siedziby oraz lokalizacja w obrebie Pojezierza Leczynsko-Wlodawskiego wytoczyly dwa zasdnicze kierunki prac badawczych oraz wymusily charakter gromadzonych zbiorow. Muzeum koncentruje sie na badaniach kultury ludowej Pojezierza Leczynsko-Wlodawskiego.
Zbiory muzealne podzielic mozna na trzy zasadnicze dzialy:
Wystawy:
Dzieje historii Zydow Wlodawskich 1918-1945 - na podstawie fotografii pochodzacych z Ksiegi Pamieci Wlodawy i okolic.
Getto warszawskie 1940-1942 - wystawa pochodzi ze zbiorow Zydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie.
Medale i Medaliony Chelmskie - wystawa pochodzi ze zbiorow Muzeum Okregowego w Chelmie.
Muzeum Pojezierza Leczynsko-Wlodawskiego ul. Czerwonego Krzyza 7, tel. 572-21-78,
Sobibor
W pazdzierniku 1994 roku otwarto Muzeum bylego Obozu Zaglady w Sobiborze bedace Oddzialem Muzeum Pojezierza Leczynsko-Wlodawskiego we Wlodawie. Miesci sie ono w niewielkim budynku polozonym na terenie dawnego hitlerowskiego obozu zaglady. Znajdujaca sie tam ekspozycja przedstawia historie obozu od jego powstania az do dnia 14 pazdziernika 1944 roku kiedy to w wyniku zbrojnego buntu wiezniow oboz przestal funkcjonowc.
Muzeum w Sobiborze, tel. 67 (571-98-67), czynne jest od maja do pazdziernika w godz. 10-14
Krasystaw
Muzeum zalozone zostalo w 1958 roku z inicjatywy Towarzystwa Milosnikow Miasta Krasnegostawu i okolic. Miesci sie w barokowym Kolegium pojezuickim. Zbiory zgrupowane sa w szesciu dzialach:
Muzeum Regionalne ul. Marszalka J. Pilsudskiego 3, tel.576-29-92, 576-36-63 czynne jest:
Zalucze Stare
Muzeum Poleskiego Parku Narodowego zorganizowane w 1993 roku. Muzeum posiada trzy dzialy:
Muzeum Poleskiego Parku Narodowego, Zalucze Stare, tel.571-31-99, gm. Urszulin
Wstep na sciezke dydaktyczna:
Amatorski polow ryb:
Biwaki:
Hola
Skansen w Holi 22-245 Woloskowola
Skansen powstal w 1985 roku, jest placowka prowadzona spolecznie przez Towarzystwo Milosnikow Skansenu Kultury Materialnej Chelmszczyzny i Podlasia. W skansenie gromadzone sa obiekty budownictwa ludowego:
Restauracje
Chelm - restauracja w hotelu "Kamena" ul. Armii Krajowej 50,
Bary
Lopiennik Gorny - Exrpes Bar, tel. 77-33-90, miejsc 50
Wojslawice - ul. Rynek, Bar "U Piotra", miejsc 40
Rejowiec Fabryczny - ul. Hirszfelda 4, tel. 66-40-14
Hansk - "Coctail Bar", tel. 571-40-57
Kawiarnie
CHELM
REJOWIEC FABRYCZNY
WLODAWA
OKUNINKA
ZAGLEBOCZE
STAROSIELE
Komunikacja autobusowa
Chelm - ul. Lwowska 64, tel. 64-28-04
Krasnystaw - ul. Poniatowskiego 6, tel. 76-52-88
Wlodawa - ul. Chelmska, tel. 572-15-60
Komunikacja kolejowa
Chelm - ul. Kolejowa 89, tel. 64-13-20
Krasnystaw - ul. Lwowska, tel. 76-52-88
Wlodawa - ul. Orchowek tel. 572-15-80
Taxi
Chelm: Radio Taxi tel. 919
Policja
Chelm - Komenda Wojewodzka ul. Zwirki i Wigury 20, tel. 65-26-21
Szpitale
Chelm - ul. Szpitalna 53, tel. c. 64-02-21
Krasnystaw - Glowackiego 13, tel. 76-52-31
Wlodawa - al. Wyzwolenia 56, tel. 572-12-31
Pomoc drogowa
Chelm : Pogotowie techniczne "POLMOZBYT" tel. 954
Poczta
Chelm - ul. I Armii Wojska Polskiego 41, tel. 65-78-51
Krasnystaw - Pl. 3 Maja 4, tel. 76-24-24
Wlodawa - ul. 11 Listopada 6, tel. 572-14-35
Parki Krajobrazowe, Chelm, ul. Kamienskiego 6, tel. 63-18-22
Poleski Park Narodowy, Urszulin ul. Chelmska 7, tel. 71-30-71
Wojewodzki Konserwator Przyrody tel. 65-52-212 wew. 225
Wojewodzki Konserwator Zabytkow tel. 65-59-72
Przejscie Graniczne Dorohusk, tel. 66-10-63 (czynne cala dobe)
Krajowe numery kierunkowe
MENU
| Biala Podlaska | 0-57 |
| Bialystok | 0-85 |
| Bielsko Biala | 0-34 |
| Bydgoszcz | 0-52 |
| Chelm | 0-82 |
| Ciechanow | 0-23 |
| Czostochowa | 0-34 |
| Elblag | 0-50 |
| Gdansk | 0-58 |
| Gorzow Wielkopolski | 0-95 |
| Jelenia Gora | 0-75 |
| Kalisz | 0-62 |
| Katowice | 0-32, 0-3 |
| Kielce | 0-41 |
| Konin | 0-63 |
| Koszalin | 0-94 |
| Krakow | 0-12 |
| Krosno | 0-131 |
| Legnica | 0-76 |
| Leszno | 0-65 |
| Lublin | 0-81 |
| Lomza | 0-86 |
| Lodz | 0-84 |
| Nowy Sacz | 0-18 |
| Olsztyn | 0-89 |
| Opole | 0-77 |
| Ostroleka | 0-29 |
| Pila | 0-67 |
| Piotrkow Trybunalski | 0-44 |
| Plock | 0-24 |
| Poznan | 0-61 |
| Przemysl | 0-10 |
| Radom | 0-48 |
| Rzeszow | 0-17 |
| Siedlce | 0-25 |
| Sieradz | 0-43 |
| Skierniewice | 0-46 |
| Slupsk | 0-59 |
| Suwalki | 0-87 |
| Szczecin | 0-91 |
| Tarnobrzeg | 0-15 |
| Tarnow | 0-14 |
| Torun | 0-56 |
| Walbrzych | 0-74 |
| Wroclaw | 0-71 |
| Zamosc | 0-84 |
| Zielona Gora | 0-68 |
Kalendarium Stalych Imprez
MENU
| styczen | |
| kwiecien | |
| maj | |
| maj | |
| maj | |
| czerwiec | |
| lipiec | |
| sierpien | |
| wrzesien | |
| wrzesien | |
| wrzesien | |
| pazdziernik | |
| pazdziernik | |
| listopad |